นิมิตต์ ๓

นิมิตต์ ๓ ๑. ปริกัมมนิมิตต์ นิมิตในบริกรรม
๒. อุคคหนิมิตต์ นิมิตติดตา
๓. ปฏิภาคนิมิตต์ นิมิตเทียบเคียง.
อภิ. สงฺ. ๕๑.
อธิบาย: ภิกษุผู้เจริญกัมมัฏฐาน เพ่งดูวัตถุอย่างในอย่างหนึ่ง เป็นอารมณ์ คือกสิณ ๑๐ หรืออสุภ ๑๐ วัตถุนั้นที่ภิกษุเพ่งดูและนึกเป็นอารมณ์ ซึ่งเรียกว่าบริกรรม จัดเป็นบริกัมมนิมิต. ภิกษุเพ่งดูวัตถุนั้นจนติดตา หลับตาเห็น จัดเป็นอุคคหนิมิต. ในลำดับนั้น ภิกษุอาจนึกขยายส่วนหรือย่นส่วนแห่งอุคคหนิมิตนั้นได้สมรูปสมสัณฐาน จัดเป็นปฏิภาคนิมิต.

*นิมิต ๑

ความหมาย ก. นิรมิต, สร้าง, แปลง, ทํา. (ป. นิมฺมิต; ส. นิรฺมิต).

*นิมิต ๒

ความหมาย น. เครื่องหมาย, ลาง, เหตุ, เค้ามูล; (แบบ) อวัยวะสืบพันธุ์. (ป., ส. นิมิตฺต).

http://www.watsomanas.com/thai/dhammastory/group03.php